Bitirme Tezi Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Üniversite öğrencilerinin mezun olmadan önceki son aşama dersi olan, öğrencilerin gelecek kariyerindeki ilk profesyonel adımı olarak sayılabilecek ve ilgili bir şekilde hazırlandığında kişiye kariyer anlamında büyük katkı sağlayabilecek olan bitirme tezleri, belirli bir konsepte sahip araştırma projeleridir. Günümüzde öğrencilerin büyük bir kısmı bu konsepti tam olarak bilememekte ve dünya çapında geçerlilik görebilecek bir tez hazırlamaktansa derme çatma bir bitirme tezi ile okullarını bitirmektedir.

Öncelikle bu yazıyı okuyorsanız, hedefinizi size geniş bir kariyer planlaması sağlayacak bir bitirme tezi hazırlamak üzerine çevirin ve dikkat etmeniz gereken yerleri okuyup eksiklerinizi tamamlamaya çalışın. Profesyonel bir bitirme tezinizin olmasını istiyorsanız da şu adımlara dikkat edin;

• Bitirme tezinizin başlığı ele aldığınız konuyu doğru bir şekilde hitap etmelidir. Bu başlık açıklayıcı ya da uzun değil, daha çok çağrıştırıcı olmalıdır. İlerde bir gün sizin tezinizdeki bilgilerden yararlanmak isteyen kişilerin sadece başlığınıza bakarak doğru kaynağın siz olduğunu bilmesi profesyonel bir tez hazırladığınızın göstergesi olacaktır. Başlık kısmında öz ve anlamlı bir örnek olarak “Ankara su temini sistemi için girdi-çıktı modellemesi” verilebilir. Bir kişi su temini sistemini merak ettiğinde ya da Ankara’nın tesisat sistemini görmek istediğinde bu tezi seçmesi gerektiğini kolaylıkla anlayacaktır.
• Profesyonel bir tezin mutlaka önsöz kısmı olmalıdır. Bu önsöz kısmında teşekkür edilecek ve değinilecek kaynakların hem tezinizin içeriği hem de kalitesini ortaya koyacağını unutmayın. Bu kısmı uzun tutmamaya özen gösterin.
• Tezlerin en önemli kısmı “özet” kısmıdır. Bir tezin uygulama yetkinliğini ve eldeki konuya hangi yönlerden yaklaşıldığı net bir şekilde özet kısmından anlaşılacaktır. Özet içeriği baştan savma olan bir içerik kimse tarafından incelenmeyeceği gibi, kara kutulara gömülü kalacaktır. Oysaki bitirme tezinde amaç yeni ufaklara kaynak olmak ve karanlığı aydınlatmaktır. Bu yüzden de özet kısmında insanlara bu araştırma ile nelere ışık tuttuğunuz net bir şekilde göstermeli ancak bu kısmı aşırı uzun tutmayarak kullanıcıya sadece yüzeysel olarak ulaşabileceği bilgileri belirtmelisiniz. Özet kısmındaki başarı kişiyi önce içindekiler, akabinde tezin içine sokacaktır.
• Bir tezde konu anlatımına geçmeden önce okuyucuların işini kolaylaştıracak bazı adımlar sağlanmalıdır. Bunların başında simge listeleri, çizelgeler, şekil listeleri ve bu gibi kullanıcıya konudaki veriler sunulmadan bir ön kaynak sağlanmalıdır. Kişi sizin anlattıklarınızda kavrayamadığı terim ve sembolleri araştırmak yerine verdiğiniz ön kaynaklardan elde edebilmelidir.
• Giriş metinlerinde başlıklar ana başlık ve yardımı başlıklar şeklinde sıralanmalıdır. Örneğin “Kompozit İşlemleri” şeklinde bir ana başlık var ise bu başlıklar ‘’1.1 Isıl İşlem, 1.1.2 Komplikle İşlem vb.’’ şekilde ilerlemelidir.
• Her içeriğin alt kısmında alıntı ve kaynaklar belirtilmeli ve sayfanın alt kısmında sıralandırılmalıdır. Profesyonel ve yasal bir tez için sadece kaynakça belirtmek yeterli değildir. Her cümlenin alıntılandığı sayfa ve kaynak okuyuculara sağlanmalıdır. Bu konunun yaptırımı özellikle yurtdışındaki ülkelerde oldukça fazladır.
• Konuların ilk kısmında tanımlamalara çokça yer verilmeli ve benzer çalışmalar var ise bu çalışmalardaki verilere değinilip o çalışmanın eksik kaldığı yerler ve çalışma hakkında genel bir değerlendirme yapılabilir. Konu üzerinde nasıl bir yöntemle çalışacağınızı da belirtmelisiniz.
• Konuyla ilgili uygulama bölümüne geçtikten sonra uygulama adımlarınız ile tezin diğer bir bölümünü oluşturabilirsiniz. Uygulama bölümünde vereceğiniz detaylı bilgiler birçok kişi için deneysel veri kaynağı oluşturacaktır. Bu yüzden de bu alanda detaylı bir çalışma yapmaya çalışın.
• Uygulamaların tamamlanması bitirme tezinde sona gelindiğini gösterir. Sonuç ve değerlendirme kısmı sizin uyguladığınız yöntemlerin doğruluğunu veya yeni şeyler keşfedip keşfedemediğinizi gösterir. Bu kısımda elinizden geldiğince özgün olmaya ve benzerlerinizden sizi ayıran sonuçlara ulaştığınızın fark edilmesine dikkat edin. Fakat bazı tez konularında diğer kişilerin tezler ile aynı sonuçlara vardıysanız bunları da sonuç kısmında yer vermeyi ve hipotezleri doğrulamayı ihmal etmeyin. Bu durum size ve tezinize mutlak bir yetkinlik kazandıracaktır.